1. NGUỒN GỐC
Cognac được làm từ trái nho còn Whisky được làm từ các loại hạt ngũ cốc, mà chủ yếu là lúa mạch. Cả hai dòng rượu đều được chưng cất và chuyển hoá chất đường thành ethanol (alcohol). Tuy nhiên, cả hai có một điều giống nhau là cùng được ủ trong thùng gỗ để tăng độ “mềm” của rượu, hấp thụ được màu và mùi của thùng rượu.
COGNAC:
Vào thế kỷ thứ XIII tại Saintonge, các tàu buôn Hà Lan chạy dọc theo bờ biển để mua muối và mang theo rượu nho tới Bắc Âu. Lúc bấy giờ rượu nho Poitoux rất được hâm mộ và ngành thương mại phát triển nhanh chóng. Khoảng thề kỷ XVI người ta nhận thấy rằng rượu nho không giữ được lâu nên các thương gia Hà Lan bắt đầu biến đổi thành “rượu nho đốt”. Đây là bước đầu của sự chưng cất. Tận thế kỷ XVII, rượu được chứa trong các thùng bằng gỗ chêne, sau một thời gian, họ khám phá ra rằng rượu biến ra màu hổ phách. Và rượu Cognac được ra đời.
Thường đến tháng 11, những lò nấu rượu rất bận rộn vì mùa nho chín rộ. Lò nấu liên tiếp không được tắt củi lửa ròng rã đến 8 tháng, ngày đêm lửa củi phải đúng lửa vì nếu yếu lửa thì rượu sẽ không ngon như người ta làm đồ gốm vậy. Rượu nấu xong, để nguội 3 tuần, rồi vào thùng rồi lăn xuống hầm đá của những lâu đài cổ xưa đợi ít nhất 3 năm mới lăn lên mặt đất, rồi vào chai, rồi lên xe ngựa, xe bò hoặc xe lửa đến khắp mọi nơi. Có loại rượu mà chủ lò biết là mùa nho năm nay quá ngon, họ đóng dấu để trên 10 năm rồi vào chai, cất dưới hầm sâu thêm 20 năm nữa. Như vậy tuổi của rượu lên đến là trên dưới 30 năm.
Mỗi loại Cognac làm ra ứng với một mùa nho khác nhau và người ta chứa trong một hầm sâu, gọi là Chais. Xuống những hầm rượu sâu thấy vách tường đá có những lớp rêu đen nghịt bởi nấm fungus (khoa học gọi là: Torula compniacencis fungus). Đó là bằng chứng rượu được thời gian nhúng tay vào. Khoảng 5 năm đầu tiên trong thùng, chất tannin của cây sồi tác dụng với chất acid của cognac rượu, rồi giảm lần lần theo thời gian. Sau 5 năm nữa thì màu vàng nhạt sẽ biến thành màu vàng hổ phách. Lúc ấy rượu đã 10 tuổi. Tuy nhiên, không nên để rượu quá lâu bởi “thiên thần thời gian” sẽ lấy hết đi và chỉ còn thùng không.
Rượu Cognac đặc biệt như vậy nên vào mùa Giáng sinh và năm mới, nó rất đắt hàng và được ưa chuộng. Vậy còn rượu Whisky có gì thú vị ở thức uống này nhỉ?
WHISKY
Nhắc đến từ năm 1793, xuất phát từ “usisge beatha” trong tiếng Gaelic tại Scotland hay từ “uisce beatha” trong tiếng Gaelic tại Ireland và có nghĩa là “nước của cuộc sống”. Whisky được chưng cất từ lúa đại mạch,lúa đại mạch,các loại ngũ cốc có hạt nhỏ và ủ lâu ngày trong các thùng gỗ sồi. Men, mạch nha và nước pha trộn với nhau tạo nên hương vị và nồng độ nặng nhẹ của rượu.Trước năm 1820,tất cả các loại Whisky đều được làm ra từ mạch nha của lúa đại mạch (nên còn có tên là Whisky đại mạch).Việc chưng cất loại Whisky từ lúa đại mạch pha trộn với bắp xuất hiện vào năm 1830,sau khi có bằng sáng chế; và từ đây ,người ta phát hiện ra Whisky pha trộn có mùi êm dịu hơn.Nhưng Whisky tuyệt đối không sử dụng nguyên liệu khoai tây,trái cây hay thực phẩm nào khác,ngoài những thứ đã kể trên.
Southern Comfort, thỉnh thoảng được gọi là Whiskey, thuộc vào các rượu mùi – Whiskey. Đây là một sự pha trộn từ Bourbon và rượu mùi làm từ trái đào, chanh và gia vị. Năm 1874 người đứng bar Martin Wilkes Heron ở New Orleans phát minh ra một loại cocktail với tên Cuffs and Buttons như là loại tương phản với Hats and Tails đang được ưa chuộng lúc bấy giờ và bán trên thị trường từ năm 1889, một cải tiến loại cocktail này dưới tên Southern Comfort.
Phần nhiều các Whisky trên thị trường với 40 hay 43% thể tích đã được pha loãng với nước trước đó đến độ mạnh có thể uống được. Việc giảm thêm nồng độ rượu trong ly đến khoảng 35% như thường được khuyên nhủ, điều đó cũng có nghĩa là tiếp tục giải phóng thêm hương thơm. Các loại Whisky được đong vào chai với độ mạnh của thùng (trong khoảng 60 phần trăm thể tích) thường quá mạnh để có thể uống không thêm nước. Ngay người Scot và người Ireland cũng thường uống Whisky của họ với tỉ lệ pha loãng vào khoảng 1:1, việc phục vụ Whisky với một ly/bình nước là bắt buộc ở đấy. Ngoài ra Whisky cũng thường được uống có thêm nước đá (Whisky on the rocks). Điều này thông thường làm giảm hương thơm vì một phần lớn các chất cho hương thơm (rượu trung bình, este, phênol) bị lắng xuống do nhiệt độ lạnh, Whisky trở nên đục thấy rõ.
2. NGUYÊN LIỆU NHO VÀ HẠT NGŨ CỐC
Rượu Whisky có nguyên liệu chính được sử dụng trong quá trình ngâm ủ chính là các loại ngũ cốc như lúa mạch, lúa mì,…lên men và chưng cất trong các nồi đồng. Bước cuối sẽ sử dụng thùng gỗ sồi lâu năm để ủ trong thời gian nhất định, càng ủ lâu rượu sẽ càng đậm đà. Chất liệu cũng như tuổi của những thùng gỗ sồi này đều khác nhau nên cho ra hương vị rượu khác nhau.
Vậy Whisky và Whiskey khác nhau như thế nào? Một cái có chữ “e” và một cái không có chữ “e”. Sự khác nhau này thể hiện vùng chưng cất rượu. Whisky đến từ Scotland, Nhật hoặc Canada trong khi Whiskey đến từ Ireland và Mỹ.
Rượu Cognac lại sử dụng một nguyên liệu hoàn toàn khác đó chính là những trái nho thường dùng để ủ rượu vang để tạo thành. Loại trái cây quen thuộc này được ép lấy nước rồi đem đi lên men khoảng 14-21 ngày. Hỗn hợp thu được sau khi trải qua quá trình chưng cất sẽ đem ủ trong thùng gỗ sồi để trưởng thành hơn.
3. TUỔI CỦA COGNAC VÀ WHISKEY
Cognac trẻ nhất là 2 tuổi rưỡi. Hầu hết các loại cognac đều nhỏ hơn 6 tuổi nhưng cũng có những loại hàng trăm năm tuổi.
Trong khi Cognac sử dụng các thuật ngữ để chỉ độ tuổi như VOP, VS, VSOP và XO thì Whiskey lại thể hiện rõ độ tuổi chính xác của mình như 3, 5, 10, 12 hoặc 15 năm. Có cả những loại whiskey 18 năm nhưng lâu hơn nữa thì rất hiếm.
Trong khi cognac được xem là một loại đồ uống có cồn hỗ trợ tiêu hoá, dùng sau bữa ăn, có thể cùng với cafe, thì whiskey lại không mang hình ảnh “già nua” và “bảo thủ” như vậy mà được dùng trong bữa ăn, cả trong quán bar và các hộp đêm. Ngày nay, Cognac đang được dùng nhiều hơn dưới dạng một loại đồ uống cocktail, với vai trò là một thành phần quan trọng trong cocktail.
4. TÊN GỌI
COGNAC
Cái tên Cognac dễ lý giải hơn rất nhiều. Nó đơn giản chính là tên của vùng đất nơi mà chúng được tạo thành – Vùng Cognac của Pháp. Bất kì chai rượu nào muốn được gọi bằng tên Cognac đều phải được sản xuất từ khu vực này cũng như tuân theo các kỹ thuật, quy trình ủ rượu bí mật riêng biệt của họ. Nói tóm lại, rượu phải ở Cognac và sản xuất bằng công thức gia truyền tại Cognac thì mới được lấy tên gọi này.
WHISKY
Những chai Whisky trứ danh thực chất được sản xuất đầu tiên tại Ireland của Vương Quốc Anh. Thế nhưng sau khi công thức rượu lan truyền tới Scotland. Phong cách của dòng rượu này trở nên khác biệt hơn đôi chút khiến cho những người “cha đẻ” ở Ireland ngay lập tức muốn định vị thương hiệu rượu của họ một cách rõ ràng nhất để có thể vượt qua Scotland. Từ đây cái tên Whiskey đã xuất hiện. Và những chai rượu được sản xuất tại Scotland và các nước khác trên thế giới lại được gọi tên là Whisky.
5. MÙI VỊ COGNAC VÀ WHISKY
Thật khó để nhận xét một cách chắc chắn rằng loại rượu Whisky và Cognac ngon hơn nhau ở điểm nào khi mà mỗi loại rượu đều có những điểm cuốn hút riêng và đều đáp ứng một chất lượng tuyệt hảo đặc trưng.
Rượu Cognac có lẽ sẽ phù hợp với những quý ông lịch lãm muốn hoài niệm nhiều về nhân sinh. Chúng thường được lựa chọn làm thức uống trong những buổi gặp mặt thân mật nhẹ nhàng.
Khác biệt hẳn với Cognac, Whisky mang vẻ cổ điển nhưng lại quyến rũ đậm đà, thường xuất hiện trong các quán bar nổi tiếng hoặc các buổi tiệc linh đình. Hơn thế nữa, Whisky lại là nguyên liệu ưa thích của nhiều Bartender giúp họ tạo ra những ly Cocktail tươi mới nhất hơn là rượu Cognac
